Zichtbaar repareren: is Franciscaans dé modetrend voor het volgende seizoen?

Dit stukje verscheen ook in het januari/februari 2023 nummer van het Franciscaans Maandblad “Alle Goeds”

“Zal ik die voor je repareren?”. Mijn vrouw wijst naar mijn wollen handschoenen. We wachten met onze fietsen op een stoplicht en nu ik even goed kijk zie ik dat ze inderdaad betere dagen hebben gekend. Het breiwerk is op sommige plekken uiteengerafeld en daarachter is de witte voering zichtbaar. “Kan jij dat dan?”, vraag ik met een mengeling van verbazing en ontzag. Ik zou geen idee hebben waar ik moest beginnen om zulk fijn breiwerk te repareren.

De laatste keer dat ik heb geprobeerd te breien leek het nergens op. Mijn breiwerk was helemaal niet mooi en gelijkmatig. Het was alsof mijn steken niet konden wachten om een driedimensionaal object te worden en hier alvast een hobbelig voorschotje op namen. Ik heb blijkbaar problemen met de draadspanning, maar volgens mij is het echte issue dat mijn handen niet altijd met graagte doen wat ik ze opdraag. Borduren of solderen gaat nog wel, maar de overstap van puntprecisie naar vloeiende gelijkmatige bewegingen heb ik nooit goed weten te maken, getuige ook de vlekkerige schrijfwerkjes van de basisschool. Mijn vrouw heeft echter een natuurlijke affiniteit met alles dat met stof en draad te maken heeft en ze vertelt me dat ze ook heeft leren mazen. En precies met dit mazen kan ze mijn handschoenen repareren voordat het te laat is. “Maar”, geeft ze aan, “begrijp wel dat het heel zichtbaar wordt als ik het voor je fix”. Dat had ik al begrepen want mijn lief is in de ban geraakt van “visible mending”.

Visible mending is een reparatiewijze die mede dankzij social media populair is geworden. Je kiest er hierbij voor om kleding heel zichtbaar te repareren met bijvoorbeeld sterk contrasterend garen of kleurrijke lapjes stof. Je straalt ermee uit dat je geeft om je oude plunje en je liever niet overgeeft aan de onverbetelijke mars van de fast fashion. Deze fast fashion, uitgebaat door winkels als H&M, Primark en Zara, kent veel meer seizoenen dan ons klimaat voorschrijft. Het is de bedoeling dat je blijft kopen dus elke maand hangt er weer nieuws in de rekken. Bijzonder goed gemaakt is de kleding vaak niet, maar dat is ook niet de bedoeling. Des te sneller moet je weer terug naar de winkel om je garderobe opnieuw aan te vullen. Dit is precies het businessmodel van deze ketens, want “fast” betekent hier “meer geld”. De oude kleding belandt vaak via omwegen op enorme bergen in landen als Ghana.

Franciscus zou fast fashion helemaal niks hebben gevonden en als je zijn geschriften erop naleest dan zie je zelfs dat hij een voorstander was van visible mending avant la lettre. In zowel de leefregel van 1221 als die van 1223 vermeldt hij dat ze goedkope kleren zullen dragen en deze met grove stof mogen oplappen. Ik word altijd vrolijk van zulke praktische aanwijzigingen in de geschriften. Het maakt deze heilige zo menselijk en tastbaar. Ik kan me goed inbeelden hoe de minderbroeders in de vroege dagen rondliepen met hun verstelde en gepatchte habijten. Daar zal ik met plezier aan denken als ik straks rondfiets met mijn zichtbaar gerepareerde handschoenen.